گودبرداریِ ایمن در گروی هماهنگی شهرداری ها و نظام مهندسی - مجله دور زمین

خبرنگاران - هر چند وقت یکبار اخباری از حوادث ناشی از گودبرداری هایی خطرناک در تهران و سایر شهرها شنیده می گردد که تعدادی از آن ها منجر به فوت یا مصدوم شدن تعدادی از مردم می گردد.

نظارت بر گودبرداری های خطرناک باید از طرف نظام مهندسی و بعلاوه شهرداری ها صورت گیرد که به علت ناهماهنگی ها بین شهرداری و نظام مهندسی در بحث ارجاع کار، شاهد گودبرداری های غیر اصولی بوده ایم. نمونه آن 26 بهمن سال جاری بود که گودبرداری غیر استاندارد در نسیم شهر باعث ریزش ساختمان 5 طبقه شد.

سازنده (مجری) بر اساس ماده 3 دستورالعمل اجرایی گودبرداری باید دارای پروانه اشتغال به کار اجرای ساختمان از وزارت راه و شهرسازی باشد و در صورتی که گودبرداری با خطر زیاد باشد بر اساس ماده 6 همان دستورالعمل باید از شخص حقوقی (شرکت های پیمانکار ساختمانی) استفاده گردد.

مجری گودبرداری موظف است تا با به کار گرفتن کارکنان واجد صلاحیت، ایمن کردن محیط کار و مصون و محفوظ کردن سلامت و بهداشت تمام کارگرانی که در کارگاه مشغول به کار هستند، اقدام به اجرای پروژه کند. بعلاوه مصون و محفوظ کردن سلامت و بهداشت تمامی افرادی که در مجاورت یا نزدیکی (تا شعاع مؤثر) کارگاه ساختمانی هستند یا عبور و مرور، فعالیت یا زندگی می نمایند، بر عهده مجری است.

بر اساس بند های 1، 2 و 12 مبحث دوازدهم از مقررات ملی ساختمان، تجهیزات و مصالح ساختمانی باید در جایی قرار داده شوند که حوادثی برای عابران، خودروها، تأسیسات عمومی، ساختمان ها و... به وجود نیاورند. حفاظت و مراقبت از ابنیه، خودروها، تأسیسات، تجهیزات و نظایر آن در داخل یا مجاورت کارگاه ساختمانی بخشی دیگر از وظایف مهندس یا شرکت سازنده است.

البته مجری باید قبل از اقدام به کار گزارش آنالیز شرایط ساختمان های مجاور که به وسیله مهندس طراح تهیه شده است را کنترل و در صورت وجود اشکال یا ایراد جهت برطرف آن جلسه ای با مهندس طراح و مهندس ناظر برگزار کند.

مسئولیت های مهندس طراح

تمامی طرح های ساختمانی و نقشه ها و مدارک فنی آن از جمله معماری، سازه و... باید به وسیله طراح و در حدود صلاحیتی که در زمینه طراحی دارا است، صورت گیرد.

طراح یا محاسب سازه ساختمان، شخصی شاغل به کار در دفتر مهندسی یا یک شرکت طراحی ساختمان است که بر اساس پروانه اشتغال به کار مهندسی مسئولیت کار را بر عهده گرفته و باید پیش از شروع کار، از محل ملک بازدید نموده و از شرایط و موقعیت محوطه از لحاظ موارد مؤثر در تعیین کلیت سامانه های سازه و محاسبات فنی ذی ربط اطلاع پیدا کند. طراح بعلاوه باید گزارش آنالیز شرایط ساختمان های مجاور را به مهندس مجری ارائه کند.

مسئولیت های مهندس ناظر

همانگونه که از نام مهندس ناظر تعیین است، ناظر شخص حقیقی یا حقوقی است که بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی نظارت می نماید. ناظر باید بر عملیات گودبرداری نظارت متناوب داشته و به ازای هر مرحله گودبرداری یا حداکثر هر 3 متر عمق گودبرداری اقدام به ارائه گزارش های شرایط گودبرداری به شهرداری کند و در صورت مشاهده موارد تخلف از ناحیه عوامل اجرایی در حین کار، موظف است علاوه بر تذکر کتبی به مجری موارد تخلف را به شهرداری و سازمان نظام مهندسی اعلام کند.

مسئولیت نهاد های قانونی در گودبرداری ها

علاوه بر مسئولیت های ذکرشده، شهرداری ها، سازمان نظام مهندسی و ادارات راه و شهرسازی سراسر کشور از نظر صدور مجوز ساخت، ارائه مجوز به مهندسان و شرکت های واجد صلاحیت و نظارت بر نقشه ها و پیشرفت کار، مسئولیت هایی را بر عهده دارند.

رامین کرمی رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران گفت: در اطراف شهر تهران 48 منطقه شهرداری داریم که در 42 منطقه دفتر نمایندگی داریم، اما شاهد آن هستیم که بعضی از شهرداری ها از قوانین نظام مهندسی تمکین ننموده اند و عدم تطابق کار های انجام شده در داخل نظام مهندسی با خارج از آن مشکلاتی را ایجاد نموده و این امور خارج از سیستم کار خلاف قانون است.

به گفته رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران با این اقدامات منافع مردم صدمه دیده است. در حادثه گودبرداری غیر اصولی نسیم شهر اصلا تعیین نیست که نظارت بر گودبرداری وجود داشته و یا استحکام سازی انجام شده یا خیر و آیا سازه های نگهبان وجود داشته است؟ در این بخش شهرداری از این قوانین تمکین نمی نمایند چرا که متراژ ساختمان ها در این منطقه ها کوچک بوده و دقت نظر بالاتری می خواهد.

او گفت: وظیفه سازمان نظام مهندسی آن است که نظارت بر عملکرد داشته باشد، اما در حال حاضر کار از سیستم ما ارجاع نشده طبق قانون باید تعیین گردد در زمان گود برداری سر ساختمان چه افرادی باید حضور داشته باشد.

کرمی می گوید: در بعضی از موارد شاهد آن هستیم که ارجاع کار از سوی شهرداری ها به نظام مهندسی نمی رسد که این موضوع را با شورای عالی مطرح نموده ایم و امیدوار هستیم تا چند ماه آینده کیفیت در این بخش افزایش یابد.