با ویتامین D به جنگ ویروس چینی بروید - مجله دور زمین

با ما همراه باشید و با تورهای چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

اما در این میان یکی از پیغام هایی که به تازگی با تناوب بیشتری در فضای مجازی زیاد با آن روبه رو شده ایم، مرتبط دانستن پایین بودن سطح ویتامین D در میان ایرانیان با شیوع گسترده کووید 19 در کشور و به دنبال آن توصیه به مصرف مکمل های ویتامین D است. لطفا حوصله کنید و خلاصه مقالات علمی منتشر شده در چند ماه اخیر را بخوانید.

برای مقابله با هر عامل بیماری زای جدید، قدم اول شناسایی کامل آن است. باید به درستی ویژگی های دشمن، سلاح ها، شیوه نفوذ و از همه مهم تر نقطه ضعف هایش را بشناسیم تا بتوانیم به شیوه مقتضی در برابرش از خود دفاع و سپس

منهدمش کنیم.

به همین دلیل محققان به محض رویارویی با ویروس کووید - 19 نیز بلافاصله دست به کار شدند و پس از آنالیز های ریخت شناسی و ژنتیک، به شباهت های این ویروس با کروناویروس دیگری که پیشتر موجب همه گیری گسترده بیماری سارس در چین شده بود و چند عضو دیگر خانواده ویروسی کروناویروس پی بردند. این موضوع موجب شکل گیری این ایده شد که شاید این ویروس با وجود حدود 80 درصد شباهت ژنتیکی به ویروس عامل سارس، شباهت های رفتاری زیادی مانند نحوه اتصال به سلول های میزبان و ورود به سلول های دستگاه تنفسی داشته باشد.

کووید - 19 چطور وارد می گردد؟

در مطالعات پیشین معین شده بود کروناویروس های شناخته شده با اتصال به سه نوع گیرنده به سلول های میزبان حمله می نماید که یکی از رایج ترین آن ها آنزیمی به نام آنجیوتنسین کانورتینگ 2 (ACE2) است که به صورت معمول در بافت ریه، سیستم قلبی - عروقی، کلیه و روده کوچک انسان فراوری می گردد و کروناویروس ها با اتصال به این آنزیم در سطح سلول ها، وارد سلول شده و آن ها را آلوده می نمایند؛ بنابراین یکی از مطالعات اولیه اجرا شده برای آنالیز نحوه ورود ویروس کرونای جدید به سلول میزبان، امکان اتصال ویروس به این گیرنده سلولی بود.

برای این کار محققان از نوعی رده سلول انسانی به نام سلول های هِلا (HeLa، رده ای از سلول های نامیرای انسانی که از سلول های سرطان دهانه رحم مشتق شده و کاربرد گسترده ای در پژوهش های علمی دارد) استفاده کردند. این سلول ها در حالت عادی قادر به فراوری این گیرنده ویروس کرونا نیستند.

دانشمندان پس از القای گروهی از سلول های هلا برای فراوری این گیرنده، رفتار آن ها را در روبروه با کووید - 19 با سلول های هلای شاهد مقایسه کردند. در این آزمایش پس از رنگ آمیزی فلورسانت با سه رنگ آبی (برای رنگ آمیزی هسته سلول های زنده در محیط کشت)، سبز (برای رنگ آمیزی این گیرنده) و قرمز (برای ذرات ویروسی کووید - 19 درون سلول) و روی هم قرار دادن تصاویر به دست آمده از هریک از رنگ آمیزی ها، معین شد که ویروس فقط زمانی که گیرنده مذکور در غشای سلول وجود دارد قادر به ورود به سلول و ایجاد آلودگی خواهد بود (تصویر بالا). البته در این مطالعه علاوه بر نوع انسانی این گیرنده، گیرنده مشابه در خفاش، خوک، گربه زَبّاد و موش نیز مورد آنالیز قرار دریافتد و ویروس به جز نمونه موشی به همه گیرنده ها متصل شد و سلول ها را آلوده کرد.

این آزمایش برای دو گیرنده دیگر سایر اعضای شناخته شده خانواده کرونا نیز انجام شد، اما در خصوص آن ها نتیجه آزمایش منفی بود؛ بنابراین آنزیم ACE2 به عنوان تنها گیرنده شناخته شده این ویروس تا به امروز معرفی گردید. پیش از این نقش این آنزیم به عنوان گیرنده برای ویروس آنفلوآنزا نیز نشان داده شده بود.

عملکرد اصلی گیرنده کرونا

عملکرد سلول های مختلف بدن وابسته به پیغام رسانی های پی درپی سلولی مختلفی است که بر اساس نوع هر سلول، شرایط بافت سلولی و شرایط محیطی که سلول ها با آن ها روبرو می شوند فعال می گردد. در جریان این پیغام رسانی ها وجود هر مولکول موجب فعال سازی یا سرکوب مولکول دیگری می گردد تا در نهایت اتفاقی در سلول صورت بگیرد یا از آن جلوگیری گردد. گیرنده مورد اشاره نیز که کروناویروس از راه آن سلول را آلوده می نماید در یکی از این قبیل پیغام رسانی های سلولی نقش دارد و در بیماری های قلبی عروقی و فشار خون، مسائل حاد تنفسی و بیماری های کلیوی به ترتیب در سلول های قلبی عروقی، ریه و کلیه بیش فعال می گردد.

اکنون با معین شدن نقش این آنزیم به عنوان گیرنده کووید - 19 می توان این موضوع را درک کرد که با درگیرشدن این گیرنده در جریان آلوده شدن بدن با کروناویروس جدید، بیماران قلبی عروقی و تنفسی بیشتر در معرض بروز حالت حاد عفونت کووید - 19 هستند.

از سوی دیگر بعضی گروه های تحقیقاتی این گیرنده را به عنوان هدف برای مقابله با عفونت های کرونایی و آنفلوآنزا در نظر گرفته اند و به دنبال طراحی دارو هایی برای هدف دریافت آن در بدن هستند. حتی گروهی از محققان چینی این ایده را آنالیز کردند که شاید نوع آنزیم ACE2 در افراد چینی یا آسیای جنوب شرقی تفاوت هایی با مردم سایر نقاط جهان دارد که چینی ها بیشتر در معرض چنین همه گیری های تنفسی قرار می گیرند.

تاثیر دارد یا نه؟!

بر اساس مطالعات پیشین، یکی از مولکول های مؤثر در سرکوب جهت پیغام رسانی سلولی موثر در ایجاد بیماری های قلبی و ریوی که پیش تر به آن اشاره شد، ویتامین D است. این ویتامین در حالت فعال خود با سرکوب فراوری یکی از مولکول های حدواسط، از فراوری بیش از حد گیرنده سلولی ای که کروناویروس جدید به آن متصل می گردد جلوگیری می نماید. به این ترتیب اگر ویتامین D بدن در حد مناسبی باشد، به نظر می رسد کووید - 19 نیز نمی تواند به صورت گسترده به سول های ریه و قلب حمله کند و فرد حتی در صورت آلوده شدن با ویروس، علائم بسیار شدید این بیماری را بروز نخواهد داد.

این موضوع موجب شد که با استناد به این مقاله، بعضی کارشناسان در شبکه های مجازی علت گسترش این ویروس را در ایران کمبود ویتامین D در اکثریت جامعه بدانند و حتی خوردن مکمل ویتامین D3 را به عنوان عامل محافظت در برابر عفونت های حاد کووید - 19 پیشنهاد نمایند. اگر چه هنوز مطالعه ای در کشور مبنی بر ریشه یابی گسترش این ویروس به دلیل تفاوت های سلولی و مولکولی افراد جامعه شکل نگرفته است که بتوان این فرضیه را به روش علمی رد یا قبول کرد، با توجه به مطرح شدن اثربخشی میزان کافی ویتامین D در کاهش فراوری گیرنده سلولی ACE2 در مقالات علمی و همچنین اثر اثبات شده ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی بدن، به نظر می رسد عمل به این توصیه خیلی غیرمنطقی نباشد. از این رو با توجه به کمبود ویتامین D در بسیاری از مردم ایران، مصرف مکمل این ویتامین پس از آزمایش و تحت نظر پزشک پیشنهاد می گردد.

منبع: who