با انواع تخصص های سلامت روان و روش درمانی هرکدام آشنا شوید - مجله دور زمین

امروز در خبرنگاران مگ تصمیم گرفته ایم که درباره انواع تخصص های سلامت روان صحبت کنیم تا با هر کدام بهتر آشنا شوید.

آشنایی با متخصصان حوزه سلامت روان

در بین این متخصصان عده ای به ارزیابی شرایط روحی بیمار و درمان های غیر دارویی می پردازند و عده ای دیگر اجازه تجویز دارو را هم دارند. در ادامه تخصص های هر دسته را به تفکیک معرفی می کنیم تا در زمان مراجعه به آن ها بدانید چه نقشی می توانند ایفا نمایند.

متخصصان سلامت روان - ارزیابی و درمان

• روانشناس

رانشناس ها امکان تجویز دارو ندارند اما با ارزیابی سلامت روان مراجعه نماینده می توانند روش های درمانی تخصصی خود را انجام دهند. یک روانشناس در حوزه روانشناسی بالینی و درک فکر و رفتار انسان مدرک دکتری می گیرند و مانند هر پزشک دیگری برای آغاز کار احتیاج به دریافت مجوز دارند.

روانشناسی زیرشاخه های متفاوتی مثل روانشاسی کودک یا اعتیاد دارد. روانشناسی بالینی یکی از زیرشاخه های این تخصص است که به تشخیص و درمان بیماری های روانی مربوط است. یک روانشناس می تواند بر اساس تشخیص و ارزیابی علائم روانی مراجعه نماینده، از روش های درمانی مختلفی مانند درمان شناختی - رفتاری (CBT) و رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) را پیش بگیرند.

در هر حال برخی از مراجعه نمایندگان به روانشناس برای درمان احتیاج به مصرف دارو هم دارند و در این مرحله روانشناس با یاری پزشک برای آن ها دارو تجویز می نماید. مثلا در کنترل اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی درمان فقط به وسیله روان درمانی بسیار سخت و گاهی غیرممکن است، در نتیجه از مداخلات دارویی هم استفاده می گردد.

• مشاور

مردم معمولا از اصطلاح مشاور و روان درمانگر به جای یکدیگر استفاده می نمایند اما باید بدانید با اینکه هر دو براساس مکالمه درمانی کار می نمایند اما دو تخصص متفاوت هستند. مشاوران پزشک هایی در سطح کارشناسی ارشد هستند که به درمان افرادی با مسئله ای خاص مشغول می شوند. برخی از مشاوران در زمینه درمان بیماری های روانی تخصص دارند و برخی دیگر در حوزه سلامت روان، مثل مشاوره ازدواج یا اعتیاد، فعالیت می نمایند.

• مددکار اجتماعی بالینی

مددکاران اجتماعی با هدف حفاظت از حقوق و رفاه افراد فعالیت می نمایند و به همین علت نقش آن ها با توجه به شرایط هر مورد و مراجع فرق دارد. برخی از مددکاران اجتماعی در حوزه سلامت روان تخصص دارند و برخی دیگر به خدمات مدیریت پرونده مشغول می شوند.

مددکاران می توانند پس از ارزیابی سلامت روانی فرد از تکنیک های درمانی برای افزایش سطح سلامت احساسی او استفاده نمایند. این دسته از متخصصین معمولا با افرادی کار می نمایند که احتیاجهای پیچیده ای دارند. مثلا یک مددکار اجتماعی ممکن است در یک بیمارستان به افراد خدمات روان درمانی ارائه دهد به آن ها یاری کند تا پس از ترخیص بتوانند دوباره به جامعه برگردند.

حوزه فعالیت مددکاران اجتماعی بسیار گسترده است و هر شخصی ممکن است به خدمات آن ها در چند شاخه احتیاج پیدا کند. مثلا برخی از مددکاران اجتماعی در زمینه خشونت خانگی تخصص دارند اما در زمان آنالیز یک مراجع ممکن است در حوزه های مختلف به او یاری رسانی داشته باشند یا برای درمان یک فرد از چند متخصص سلامت روان دیگر هم یاری بگیرند.

متخصصان سلامت روان - با امکان تجویز دارو

• روانپزشک

روانپزشک ها درواقع پزشک هایی هستد که در زمینه روانپزشکی هم تخصص دارند و می توانند برای مراجعه نماینده از انواع مختلف درمان، از جمله تجویز دارو در کنار روان درمانی، استفاده نمایند. او حتی می تواند برای فرد مراقبت های مربوط به پزشکی عمومی را هم انجام دهد. بسیاری از بیماران روان با مسائل جسمی هم درگیر هستند و روانپزشک می تواند به آن ها در این زمینه هم یاری کند. البته اگر مسائل فرد بیمار جدی باشد باید برای درمان به متخصص های مربوطه ارجاع داده گردد. روانپزشک ها امکان درمان بیماری های مختلف روانی را دارند. در ادامه به برخی از بیماری هایی که به وسیله این دسته از متخصصی درمان می شوند اشاره می کنیم:

• اضطراب
• فوبیا
• اختلال شخصیت
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• اختلالا وسواس جبری (OCD)
• افسردگی
• اختلالات اشتها
• اعتیاد (مثل اختلال سوء مصرف مواد یا سوء مصرف الکل)
• زوال عقل
• اختلال دوقطبی

روانپزشک ها براساس شرایط هر فرد روش درمانی خاصی را انتخاب می نمایند. مثلا ممکن است برای یک بیمار دچار اختلال دوقطبی از روش درمان علائم افسردگی استفاده نمایند. روانپزشکی هم مانند دیگر تخصص ها زیرشاخه های مختلفی مثل روانپزشکی نوجوانان یا پزشکی قانونی دارد.

• پرستار روانپزشک یا پزشک - پرستار سلامت روان

پرستاران روانپزشکی براساس سطح آموزش و مدرکی که دریافت نموده اند به ارزیابی، تشخیص و درمان بیماران مختلف روان مشغول می شوند. در برخی از کشورها پرستاران روانپزشک امکان تجویز دارو هم دارند.

• روان درمانگر

روان درمانگران می توانند از همه روش های درمانی بر پایه مکالمه استفاده نمایند. بعلاوه متخصصین حوزه سلامت روان می توانند در کنار تخصص اصلی خود، دوره روان درمانی را هم گذرانده و از روش های این تخصص در کنار روش های درمانی خود استفاده نمایند. روان درمانی روش های مختلفی دارد، مثلا ممکن است برخی از مراجعین برای درک عوامل مؤثر بر ناخودآگاه خود به سراغ روان درمانگری با تخصص روانکاوی بروند.

نقش پزشک عمومی در سلامت روان

درست است که پزشک های عمومی یا پزشک های خانواده تخصصی در حوزه سلامت روان ندارند اما می توانند به افرادی که علائم اختلالات روانی دارند یاری نمایند. افراد مبتلا به بیماری های روانی ممکن است برای آنالیز علائم خود به پزشک عمومی مراجعه نمایند. برای بسیاری از افراد پزشک عمومی یا پزشک خانواده اولین و مطمئن ترین فرد برای آغاز درمان است.

پزشک می تواند علائم بیماری روانی را تشخیص داده و فرد را برای دریافت درمان مناسب به متخصص مناسب در حوزه سلامت روان معرفی کند. پزشک های خانواده اجازه تجویز برخی از داروهای مربوط به سلامت روان، مثل داروهای ضد افسردگی را دارند. بعلاوه آن ها می توانند بیمار را به سمت دریافت خدمات تخصصی سلامت روان راهنمایی نموده و به او برای گذراندن دوره درمان یاری نمایند.

انتخاب یک متخصص سلامت روان

وقتی قرار است برای درمان به سراغ یک متخصص سلامت روان بروید باید به موارد زیر توجه نموده و آن ها را آنالیز کنید:

• شرایط و تجربه آن ها چطور است؟
• حوزه تخصص آن ها چیست؟
• امکان تجویز دارو دارند یا خیر؟

شما می توانید با یاری یک پزشک عمومی یا پزشک خانواده این موارد را آنالیز نموده و برترین گزینه را برای درمان انتخاب کنید.

افرادی که درگیر اختلالات روان هستند باید بدانند که چه نوع درمان هایی برایشان مفید خواهد بود. مثلا فردی که درگیر افسردگی و اختلالات اضطرابی است باید از یک روان درمانگر یاری بگیرد. این روان درمانگر می تواند روانپزشک یا روانشناس باشد اما فرد باید بداند که درمان او در حوزه روان درمانی است.

در حال حاضر و با توجه به شرایط موجود در جامعه که مثل قبل امکان مراجعه حضوری به مطب وجود ندارد، روان درمانگران خدمات درمانی خود را به صورت آنلاین ارائه می دهند. به همین علت شما خیلی راحت تر از قبل می توانید به آن ها دسترسی داشته و از خدماتشان بهره ببرید.

چه زمانی به متخصص سلامت روان مراجعه کنیم؟

در صورتی که یک یا چند علامت زیر را در خود مشاهده کردید حتما باید به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید:

• گیجی
• دوره های طولانی افسردگی
• نوسانات شدید خلقی
• ترس، نگرانی یا اضطراب نامتناسب
• مشکل در معاشرت
• تغییرات شدید در اشتها و خواب
• توهم
• تحریک پذیری
• افکار خودکشی
• احساسات شدید خشم

سخن آخر

بسیاری از متخصصان حوزه سلامت روان می توانند به بهبود شرایط روانی افراد یاری نمایند. در این بین روانپزشکان امکان تجویز دارو را دارند و می توانند در کنار روش های درمانی مختلف، از دارو هم برای بهبود حال بیمار یاری بگیرند. دیگر تخصص های این حوزه، یعنی روانشناسان و سایر متخصصان سلامت روان، امکان تجویز دارو ندارند و از روش های درمانی مشاوره ای و گفت وگویی استفاده می نمایند. اگر قصد مراجعه به یک متخصص سلامت روان را دارید باید بدانید که احتیاج به چه نوع درمانی دارید و بر این اساس متخصص را انتخاب کنید. برای انتخاب متخصص می توانید با یک پزشک عمومی یا پزشک خانواده مشورت کنید تا بتوانید برترین تصمیم را بگیرید.

این مطلب صرفا جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.

منبع: medicalnewstoday