آشنایی با تاریخچه و آیین و رسوم سیزده بدر در ویکی خبرنگاران - مجله دور زمین

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری خبرنگاران، واژهٔ سیزده به در به معنای سیزدهم به سوی در و دشت شدن می باشد که همان معنی بیرون رفتن و در دامان طبیعت سرکردن را می دهد.

تمام ما ایرانیان به خوبی با این روز آشنایی داریم و هر ساله خاطرات زیادی را در این روز می سازیم. اهمیت این روز در بین ایرانیان خیلی زیاد است و معمولا خانواده ها از چند روز قبل برنامه ریزی هایی را برای این روز انجام می دهند. سیزده فروردین در تقویم ما به نام روز طبیعت نام گذاری شده است و تعطیل رسمی می باشد.

تاریخچه

روز سیزدهم هر ماه هم در تقویم باستانی ایرانیان تیر روز نام دارد که از آن ستاره باران آور می باشد و ایرانیان این روز را به عنوان اولین جشن تیرگان سال بر شمرده اند.

طبق روایاتی که در تاریخچه سیزده بدر واقع شده است جمشید شاه در این روز خیمه و خرگاه هایی برپا می کند و بارعام می دهد. وی این کار را برای چند سال متوالی انجام می دهد و این مراسم به شکل سنت و آیین در می آید و ایرانیان پس از آن این سنت را در کنار خارج از خانه و در دل طبیعت و کنار چشمه سار ها برپا می کنند

آیا سیزده بدر روز نحسی است؟

در واقع نحس بودن عدد سیزده مربوط به فرهنگ اروپاییان است که در زمان نفوذ آنها به ایران در دوره صفویان خیلی ها را به اشتباهاتی خرافاتی در مورد این روز انداخت. همچنان با وجود صنعتی شدن و پیشرفت زیاد اروپا ، این باور در بین اروپاییان دیده می شود که سیزده عددی نحس است. امثال چنین خرافاتی در بین اروپایین کم نیست و با اینکه پیشرفت علمی در کشورهایشان بسیار زیاد است، اما در مقایسه با مردم شرقی ، شاید به خرافاتی تر هم باشند. مثلا نحس بودن روزی که گربه ای سیاه رنگ را ببینند و احتمال به وقوع پیوستن رویدادی شوم در صورت رد شدن از زیر نردبام از اعتقادات خرافی خیلی از اروپاییان می باشد. همچنین خوش شانسی آوردن نعل اسب و شوم بودن قرار دادن کلید خانه روی میز آشپزخانه از خرافات اروپاییان محسوب می شود. اما در بین فرهنگ ایرانی تنها مسئله ای که عدد سیزده داشته، بد قلق بودن ان به دلیل بخش ناپذیری آن است که همین، نشان دهنده بالا بودن دانش ایرانیان در ریاضیات بوده است.

همچنین در هیچ یک از کتاب های تاریخی و کهن ایرانی به عنوان یک روز بد یا نحس از سیزدهم فروردین ماه یاد نشده است بلکه در بیشتر کتاب ها و نوشته های بجا مانده از ایران باستان ، از این روز به خجستگی و فرخندگی یاد شده است. یعنی در تاریخچه سیزده بدر نه تنها بدی و نحسی ای وجود ندارد، بلکه سرشار از خوبی و شادی است و یک جشن بزرگ ملی از مجموعه جشن های نوروزی محسوب می شود.

اما تنها چیزی که در فرهنگ ایرانی می توانیم درباره عدد سیزده پیدا کنیم، بد قلق بودن عدد 13 به خاطر خاصیت بخش ناپذیری آن است.(این خود نشانه ای از دانش بالای ایرانیان از ریاضی و به کارگیری آن در زندگی روزمره است.)

آیین های سیزده بدر

برپایی سیزده بدر شیوه ها و آیین های مختلفی دارد. سیزده بدر ،تیشتر روز نام دارد و شروع نیم سال دوم زراعی محسوب می شود. در این روز در ایران باستان مردم برای گرامیداشت این روز و نیایش به زمین های زراعی و کشتزارهای خود می رفتند و به شادی و پایکوبی می پرداختند. مردم در این روز معمولا سبزه های صحرایی را گرد آوری می کردند و به پختن برخی خوراکی ها مانند آش می پرداختند.

برخی از آیین های دیگر هم در روز سیزده بدر در بین ایرانیان انجام می شده است مانند فال گوش ایستادن، فال دریافت مانند فال کوزه، سبزه گره زدن، بخت گشایی و برخی از آئین های دیگر در جزئی از تاریخچه سیزده بدر محسوب می شوند. آئین های سیزده بدر بسیار زیاد و گسترده بوده و بخشی از آن مانند فال گوشی با رسوم چهارشنبه سوری مطابقت دارد. بازی های گروهی، آهنگ ها و پایکوبی ها و حرکات موزون گروهی، چیدن گیاهان صحرایی، پختن غذاهای عمومی مثل آش رشته و یا خوردن کاهو و سکنجبین، سوارکاری، نمایش های شاد و آب بازی از آیین های سیزده بدر محسوب می شوند.

در مناطق کردنشین، در خاتمه روز سیزده به در 13 عدد سنگ را به پشت سر پرتاب می کنند؛ بدین معنا که آرزو می کنند بلایا و نواحس از شخص دور شود و به ازای هر سنگ یک آرزوی نیک می کنند.

توصیه مهم

همه ما این روزها به نوعی درگیر بحران کرونا هستیم و با توجه به بسته شدن بوستان ها و تفرج گاهها شاید عده ای برای گذران وقت و روز طبیعت به دشت و دمن پناه ببرند، از این رو عاجزانه تقاضا داریم امسال این روز را در کنار خانواده و در منزل سپری کنید.

انتهای پیام/