ضرورت احیای صنایع دستی منسوخ شده و در معرض خطر - مجله دور زمین

کارشناسان، شناسایی استادکار، شناسایی فراگیران و علاقه مندان به یادگیری، تبلیغ و ترویج صنایع دستی و تامین بازار فروش را مهم ترین شرط احیای رشته های منسوخ شده صنایع دستی می دانند. در حال حاضر استان سمنان 52 رشته صنایع دستی دارد که پنج هزار هنرمند و صنعتگر در این رشته ها فعالیت می نمایند.

رشته های هنری صنایع دستی از جمله لاک تراشی در شاهرود، مفرش بافی در گرمسار و آرادان، خرسک بافی در سرخه، دباغی در خرقان شاهرود، سنگ تراشی در دامغان، شیشه گری فوتی در گرمسار، البسه رنگی در شاهرود، سوزن دوزی در مهدیشهر، کلاه نمدی، چقو و قفل سازی در سمنان، کرباس بافی در دامغان و گلیم بافی در گرمسار از جمله صنایع دستی فراموش شده استان سمنان هستند.

محمد جهانشاهی، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان در این باره گفت:

اولین اقدام برای احیای رشته های صنایع دستی، شناسایی استادکار آن رشته است که در بعضی شاخه ها این افراد وجود ندارند. صنایع دستی به جای مانده باید به برند استانی برای سمنان تبدیل گردد.

همایون جورابلو، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، با اشاره به این که 18 رشته صنایع دستی استان در خطر منسوخ شدن قرار گرفته است گفت:

نمدمالی، چاپ قلمکار، قلمزنی، مرواربافی، البسه محلی، مسگری، ملیله سازی، خراطی، چلنگری، حکاکی روی فلز، مشبک فلز، سرمه دوزی، سوخت روی چوب، حصیربافی، حجم های چوبی، کرباس بافی، حمام سری و فوت بافی در خطر فراموشی قرار دارند.

حمیدرضا حسنی، پژوهشگر مردم شناسی استان سمنان معتقد است فراموش شدن بعضی رشته های صنایع دستی، ارتباط تنگاتنگ آن رشته ها با شکل زندگی سنتی بوده است. او در این باره گفت:

به عنوان نمونه لاک تراشی در منطقه ها حاشیه کوهستانی شرق استان سمنان رواج داشت، ولی امروزه برای خمیر کزدن آرد از ظروف فلزی و پلاستیکی استفاده می گردد، و دیگر در بین مردم نیازی به لاک چوبی احساس نمی گردد. به همین علت رشته ای مانند لاک تراشی از دست رفته است.

او بعلاوه اضافه نمود:

ارتباط دوباره این رشته ها با زندگی مردم رمز اصلی احیای این رشته هاست.

جورابلو درباره احیای این هنرهای صنایع دستی نیز گفته است:

میراث فرهنگی سمنان این آمادگی را دارد تا برای احیای بعضی رشته های صنایع دستی سمنان که اکنون در استان های دیگر حیات دارد، در صورت وجود هنرآموز، استادکاری از استان های دیگر دعوت و دوره آموزشی برنامه ریزی کند.

فاطمه منصوری، مدیر کل آموزش فنی و حرفه ای سمنان با اشاره به این که سوزن دوزی سنگسری ثبت ملی شده بود، درباره آموزش ها گفت:

وقتی رشته ای در آموزش فنی و حرفه ای ثبت ملی می گردد، کد بین المللی دریافت می نماید و گواهینامه فراگیران آن رشته ارزش بین المللی دارد. در دوره اول آموزش سوزن دوزی سنتی سنگسری 16 نفر آموزش دیده و در پاییز 97، این دوره برای 16 نفر دیگر از متقاضیان برگزار گردید.

در پایان، جورابلو رمز ماندگاری و احیای صنایع دستی را در برپایی بازارچه های دائمی صنایع دستی دانست و اضافه نمود:

ایجاد بازارچه های دائمی و حمایت از بخش خصوصی برای سرمایه گذاری از برنامه های این اداره کل است.