سالگرد ثبت اولین آثار تاریخی یزد یادآور قدمت و اصالت دیار ابرکوه - مجله دور زمین

هرچند ممکن است چنین گفته هایی دارای اسناد علمی نباشد اما توجه به آثار و ابنیه به جای مانده از این دیار کهن، گویای قدمت و نقش آن ها خصوصا در بین بازدیدکنندگان و گردشگران است.

اولین آثار ثبت شده استان یزد در لیست آثار ملی هم با توجه به اهمیت این آثار مربوط به شهر ابرکوه بوده که به وسیله آندره گُدار اولین رئیس موزه ملی ایران در روز نهم مردادماه سال 1312 خورشیدی به ثبت رسیده است.

اولین اثر ثبتی استان یزد گنبد عالی یا گنبد علی ابرکوه به اسم یکی از شاهکارهای معماری ایران است که به شماره 195 به ثبت رسیده است.

این بنا با قدمت هزار سال مربوط به دوره سلجوقیان بوده و در حاشیه شهر ابرکوه بر فراز کوهی بلند واقع شده است که در داخل گنبد سردابی احداث شده و محل دفن عمید الدین شمس الدوله هزار اسب از خاندان دیلمیان و همسرش است.

مناره های نظامیه و مقبره طاووس الحرمین دومین اثر ثبتی استان با شماره ثبتی196 هستند. این مناره ها به جامانده یک مجموعه شامل مسجد، مدرسه و بازار قدیم ابرکوه مربوط به قرن هشتم و منسوب به خواجه نظام الملک ابرکوهی بوده اند.

متأسفانه بناهای مذکور در پی حمله افغان ها و پس از آن بلایای طبیعی تخریب شده و تنها سردر زیبای آن که با کاشی های فیروزه ای رنگ کلمه الله اکبر بر روی آن نقش بسته است، بازمانده و به جای آن مجموعه شامل مسجد، مدرسه و بازار قدیم، امروز شاهد احداث یک خیابان و خانه های متعدد در اطراف این اثر ارزشمند هستیم.

اسم سومین اثر ثبتی استان یزد هم به مسجد جامع ابرکوه (با شماره ثبتی 197) تعلق می گیرد که از دوران مغول به جا مانده در مجاورت میدان اصلی شهر ابرکوه (میدان امام حسین(ع)) واقع شده است.

از جمله ویژگی های خاص مسجد جامع ابرکوه داشتن دو محراب است به این ترتیب که معماری محراب اول به سبک مغول بوده و محراب دوم برای تصحیح اشتباه زاویه محراب اول ساخته شده است.