ساختمان موزه ها در صورت وقوع بحران ایمنی لازم را ندارند - مجله دور زمین

اگر این هشدار به واقعیت تبدیل گردد، چه؟

مجدالدین رحیمی، کارشناس ارشد بازسازی بناها و بافت های تاریخی در یادداشتی که با عنوان ضرورت توجه به موزه ها قبل از وقوع فاجعه نوشته، بر لزوم توجه به شرایط موزها تاکید می نماید، آن هم در شرایطی که ایران کشوری زلزله خیز و پرمخاطره است و در زمان وقوع چنین بحران هایی خسارت وارده به موزه ها در زمان وقوع بحران غیرقابل جبران است.

در یادداشت این کارشناس اینطور آمد: ساختمان های موزه ها در صورت وقوع بحران ایمنی لازم را ندارند، خوشبختانه حفاظت فیزیکی و حراست شبانه روزی از موزه ها را می توان بسیار مناسب و همگام با تکنولوژی و تجهیزات مدرن دانست. متاسفانه بسیاری از آثار تاریخی و باستانی منحصر به فرد در موزه هایی قرار دارند که ساختمان آنها از مقاومت کافی در برابر زلزله، آتش سوزی و دیگر اتفاقات برخوردار نیست.

مقاوم سازی ساختمان های قدیمی شاید تا حدودی ضریب ایمنی ساختمان را بالا تر ببرد، اما خطر همواره در کمین است. اگر توجه به این موضوع بسیار مهم را جدی نگیریم تاسف خوردن بعد از وقوع فاجعه ارزشی ندارد و خسارت وارده بر آثار نفیس تاریخی و باستانی غیرقابل جبران است.

هرچند بسیاری از بناهای تاریخی کشورمان ارزش موزه ای دارند و از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند، اما تغییر کاربری آنها به موزه باستان شناسی و قرار دادن آثار تاریخی و باستانی کشور در آنجا احتیاج به بازنگری دارد.

احداث ساختمان های ایمن و دارای استانداردهای لازم در زمان وقوع بحران برای گنجینه ها و موزه های باستان شناسی از ضرورت های بسیار مهم کشور است. شرایط نگهداری و نمایش آثار تاریخی در موزه ها از استانداردهای حفاظتی و ایمنی لازم برخوردار نیست. به منظور پیشگیری از فرسودگی و آسیب پذیر شدن آثار موزه ای، کنترل دقیق و اصولی دما، رطوبت و نور متناسب با آثار لازم و لازم است. تاسیسات موجود و سیستم اعلام و اطفای حریق در ساختمان موزه ها متناسب با ساختار آثار موزه ای و ساختمان موزه ها نیست. وقوع حوادث گوناگون در موزه ها مانند فاجعه آتش سوزی موزه ملی برزیل نمونه ای برای هشدار به توجه بیشتر است.

به عنوان مثال موزه باستان شناسی کردستان در عمارت سالار سعید بسیاری از ارزشمندترین یافته های باستان شناسی منحصر بفرد کردستان را در خود قرار داده که در صورت وقوع بحران آتش سوزی و زلزله در معرض خطر قرار خواهند گرفت.

ساختمان موزه ایران باستان در سال 1316 احداث شده است. سازه و مصالح ساختمانی این بنا بسیار فرسوده، آسیب پذیر و فاقد ایمنی و استانداردهای لازم برای نگهداری مهمترین آثار باستانی کشور است. در موزه ایران باستان سه میلیون اثر تاریخی نگهداری می گردد که 300 هزار اثر قابلیت نمایش دارند، اما فقط چهارهزار اثر آن به نمایش گذاشته شده اند.

موزه باستان شناسی زنجان در عمارت ذوالفقاری نیز بسیاری از ارزشمندترین یافته های باستان شناسی منحصر بفرد استان زنجان مانند مردان نمکی را که در جهان بی نظیرند در خود نگهداری می نماید که در صورت وقوع بحران آتش سوزی، زلزله در معرض خطر قرار خواهند گرفت.

موزه باستان شناسی خراسان جنوبی در عمارت اکبری هم نمونه ای مشابه از این شرایط است. این موزه بسیاری از ارزشمندترین یافته های باستان شناسی منحصر بفرد شرق کشور را در خود جای داده که در صورت وقوع بحران آتش سوزی، زلزله در معرض خطر قرار خواهند گرفت.

بنابراین باید زنگ خطر شرایط مخاطره آمیز بسیاری از آثار تاریخی موجود در گنجینه های غیرِ ایمن و موزه های غیر استاندارد جدی گرفته گردد و در راستای تامین اعتبار و احداث موزه و گنجینه های امن و استاندارد در کشور توجه جدی گردد. با هوشیاری و درایت می توان علاج واقعه را قبل از وقوع انجام داد.