درمان دیسک گردن و کمر با طب فیزیکی و جراحی
به گزارش مجله دور زمین، دیسک کمر هنگامی رخ می دهد که بخشی از دیسک یا تمام آن در بین مهره ها در ستون فقرات، می لغزد یا دچار پارگی می گردد. به همین علت، دیسک کمر به اسم پارگی دیسک کمر یا لغزش دیسک هم شناخته می گردد.
دیسک کمر چیست؟
ستون فقرات از چندین استخوان (مهره) تشکیل شده که روی یکدیگر قرار دارند. بخش پیشین این استخوان ها با دیسک بین مهره ای به هم متصل شده است. این دیسک ها به اسم یک بالشتک انعطاف پذیر عمل می نماید و امکان محدوده حرکتی گسترده ای را برای ستون فقرات فراهم می نماید. بخش خارجی این دیسک ها از یک حلقه سخت بافتی، به نام آنولوس فیبروزوس (دیواره دیسک) تشکیل شده است. در مرکز این دیسک ها ماده ای ژله مانند به نام نئوکلئوس پولپوزوس قرار گرفته است.
دیواره دیسک بطور طبیعی از فیبرهای دایره وار تشکیل شده که حاوی ماده ای ژله مانند (نئوکلئوس) درون آن است. همچنان که سن افراد افزایش می یابد، فیبرهای دیواره دیسک ممکن است انعطاف پذیری خود را از دست دهند و حتی دچار پارگی شوند. اگر دیواره دیسک ضعیف و پاره گردد، مواد دیسک از درون آن به سمت بیرون حرکت نموده و به عصب درون کانال ستون فقرات فشار وارد می نماید. این مشکل را بیرون زدگی نئوکلئوس پولپوزوس، بیرون زدگی دیسک یا جداشدگی دیسک می گویند.
اغلب اوقات ممکن است دیسک دچار برامدگی شده بدون اینکه دیواره آن پاره گردد. این ضعف دیواره دیسک بطور شایع رخ می دهد و لزوماً منجر به فتق دیسک نمی گردد. برآمدگی دیسک کمر به ندرت مشکل ایجاد می نماید، و احتیاجی به انجام جراحی برای آن نیست.
دیسک کمرعلائم
دیسک کمر بخودی خود دردی ایجاد نمی نماید. با این حال، مواد دیسک ممکن است به عصب ستون فقرات یا حتی نخاع فشار وارد کند. این مسئله موجب درد، بی حسی یا ضعف در پاها یا بازوها می گردد. درد در پاها یا دست ها را به اسم درد رادیکولار یا درد تیرکشنده ریشه عصبی می نامند.
در موارد بسیار شدید، این مشکل منجر به اختلال در عملکرد کنترل روده بزرگ و مثانه در ستون فقرات کمر می گردد، یا موجب اختلال تعادل و مهارت های حرکتی ظریف در ستون فقرات گردنی می گردد. اگر هر کدام از این علائم را تجربه کردید، ضروری است که به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص
بسیاری از افراد بدون آنکه اطلاعی از مشکل خود داشته باشند، دچار دیسک کمر هستند. آنالیز ام آر آی روی داوطلبانی که هیچگونه درد یا علائمی نداشتند، نشان داده است که تعداد زیادی از آنها در یک یا چند دیسک، دچار فتق دیسک هستند. دیسک گردن یا کمر، لزوماً دردناک نیست و در بیشتر موارد، مسئله ای ایجاد نمی نماید. به همین خاطر، مهم ترین قسمت تشخیص، ارزیابی صحیح به وسیله متخصص است.
- سابقه بیمار. پزشک باید ارزیابی کند که سابقه پزشکی بیمار منجر به ایجاد علائم می گردد، که ممکن است به علائم ارتباط داشته باشد یا ممکن است مرتبط نباشد. بعلاوه از مدت زمان علائم و عواملی را که منجر به تشدید یا تسکین علائم می گردد، آگاهی داشته باشد. پزشک درباره درمان هایی که پیش از این دریافت کردید و اینکه تاثیرگذار بودند، اطلاعاتی دریافت می نماید.
- معاینات جسمانی. علاوه بر سابقه پزشکی، معاینات جسمانی کامل یکی از مهم ترین بخش های تشخیص در هر مشکل مرتبط با ستون فقرات است. درطول معاینات جسمانی، پزشک سعی می نماید علائم را آنالیز نموده و هر آسیبی را که دیسک کمر ایجاد نموده است، ارزیابی کند.
- اشعه ایکس. تصویربرداری اشعه ایکس اغلب اولین قدم در آزمایشات تصویربرداری است. حتی اگر آزمایشات تصویربرداری دیگر اجرا شده باشد، اشعه ایکس اطلاعات خاصی را که در آنالیز های دیگر قابل دسترسی نیست، فراهم می نماید.
- ام آر آی. اسکن ام آر آی از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی که مضر نیستند، استفاده می نماید تا بدن را بطور سه بعدی قابل مشاهده باشد. در بیشتر موارد، برترین راه جهت تماشا بافت نرم بدن، شامل عصب ها، دیسک های بین مهره ای و دیگر بخش های ستون فقرات به جز استخوان ها است.
- سی تی اسکن. از اشعه ایکس جهت ایجاد تصاویر سه بعدی از بدن استفاده می نماید. این روش اغلب برترین راه جهت مشاهده استخوان های ستون فقرات یا خار استخوانی است.
- تزریقات. انسداد عصب یا تزریقات ستون فقرات جهت تشخیص دلیل علائم بیمار بکار گرفته می گردد. این روش علاوه بر تسکین درد، اطلاعات مفیدی فراهم نموده که دلیل علائم را تعیین می نماید. اگر تزریق انجام گردد، آنالیز تاثیر تزریقات بر علائم اهمیت دارد.
درمان
اگر به آزمایش و ارزیابی احتیاج دارید، متخصص طب فیزیکی می تواند به شما یاری کند.
درمان دیسک کمردرمان های غیرجراحی برای دیسک کمر
متخصص ستون فقرات در ابتدا از روش های غیرجراحی برای تسکین درد کمر استفاده می نماید و شامل مواردی است که در ادامه ذکر شده است:
- حرکات کششی یا فیزیوتراپی
- داروهای ضدالتهاب (داروهای خوراکی)
- تزریق دارو در ستون فقرات (عمدتاً استروئید یا داروهای بی حسی) بطور مستقیم در محل درد
- در صورتی که اضافه وزن عامل ایجادنماینده درد است، مشاوره تغذیه ای و ورزشی انجام می گردد
جراحی جهت درمان دیسک کمر
جراحی ستون فقراتاز آنجایی که فرسایش دیسک با افزایش سن، یک مشکل شایع است، علائم فتق دیسک ممکن است همواره با روش های غیرجراحی درمان نگردد. در این موارد، ممکن است انجام جراحی لازم باشد. جراحان ستون فقرات در انجام جراحی کم تهاجم کمر و جراحی ستون فقرات و جراحی بسته دیسک کمر مهارت دارند، که شامل موارد زیر است:
- دیسکتومی: در این جراحی بخشی از دیسک از ستون فقرات برداشته می گردد. این جراحی می تواند با یک یا چند روش دیگر ترکیب گردد. در این کلینیک، جراحی دیسکتومی عمدتاً به اسم یک روش سرپایی انجام می گردد و احتیاج به بستری در بیمارستان ندارد.
- لامینکتومی : در این روش با برداشتن لامینا (یا سقف) یک یا چند مهره، فضای بیشتری برای عصب ها ایجاد می نمایند. این روش را می توان به تنهایی یا همراه با چند روش دیگر که در ادامه ذکر می گردد، انجام داد.
- فیوژن ستون فقرات : روشی است که در آن دو یا چند مهره بطور دائم به یکدیگر متصل می شوند. هر زمان که ممکن باشد، جراحان ستون فقرات با استفاده از روش های کم تهاجم فیوژن را انجام می دهند که خطر عفونت را کاهش می دهد، و مدت زمان بستری در بیمارستان را کوتاه تر می نماید و فرایند بهبودی را سریع تر و درد آن را کمتر می نماید.
- فورامینوتومی: این جراحی با برداشتن بخش کوچکی از استخوان اطراف ناحیه ریشه عصب درگیر، جهت کاهش فشار روی ریشه عصب انجام می گردد. این روش را می توان به تنهایی یا ترکیب با جراحی لامینکتومی یا دیسکتومی انجام داد.