افتادگی مثانه، علت ها و درمان - مجله دور زمین

علائم افتادگی مثانه

شایع ترین علامت افتادگی مثانه، احساس بیرون زدگی واژن است. بیرون زدگی واژن چیزی است که می توانید آن را ببینید یا احساس کنید. سایر علائم و نشانه های افتادگی مثانه شامل موارد زیر می شوند:

• تخلیه مکرر ادرار یا احساس احتیاج مکرر به دفع ادرار
• بی اختیاری ادرار
• عدم احساس خالی شدن یا راحتی بعد از ادرار کردن
• عفونت های مکرر مجاری ادراری
• درد در واژن، لگن، پایین شکم، کشاله ران یا پایین کمر
• احساس سنگینی یا فشار در دیواره واژن
• مقاربت دردناک
• ضخیم شدن بافت واژن که می تواند دردناک باشد یا خونریزی کند

بعضی از موارد افتادگی مثانه ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند.

علت های افتادگی مثانه

افتادگی مثانه دلایل زیادی می تواند داشته باشد. اصلی ترین علت افتادگی مثانه، فشار حین زایمان بر بافت حمایت نماینده مثانه است. زنانی که بارداری های متعددی داشته اند، زایمان طبیعی نموده اند یا وضع حمل شان مشکل و طولانی مدت بوده است بیشتر در معرض افتادگی مثانه قرار دارند. سایر عواملی که می توانند منجر به افتادگی مثانه شوند شامل موارد زیر می شوند:

• بار سنگین بلند کردن
• سرفه های مزمن (یا سایر مسائل ریوی)
• یبوست
• فشار های مکرر برای دفع مدفوع
• چاقی
• یائسگی (وقتی که سطح استروژن آغاز به افت می نماید)
• عمل جراحی لگن
• افزایش سن
• عمل هیسترکتومی یا عمل خارج کردن رحم، از عمل هایی است که باعث تضعیف حمایت از مثانه شده و به مرور می تواند سبب افتادگی مثانه شود.

افتادگی مثانه از نظر شدت به چند درجه تقسیم می شود؟

افتادگی مثانه در خانم ها، از نظر شدت معمولا به چهار درجه تقسیم می شود:

درجه اول خفیف:

مثانه کمی به داخل واژن حرکت می نماید.

درجه دوم:

پزشک در هنگام معاینه متوجه می شود که مثانه بیمار، بیشتر به داخل واژن هل داده شده است و قسمتی از آن را اشغال نموده است. (نکته: در افتادگی مثانه در درجه دوم یا همان افتادگی متوسط به بعد، عمل جراحی لازم است. امروزه جراحی با لاپاروسکوپی انجام می شود؛ یعنی بدون احتیاج به باز کردن شکم بیمار، عضلات به سمت بالا کشیده می شوند)

درجه سوم:

لمس مثانه تا پایین واژن بیمار می باشد.

درجه چهارم:

گاهی افتادگی آن قدر شدید است که خود بیمار با کمی زور زدن آن را به حالت قبل برمی گرداند. زیرا مثانه کاملا از دهانه واژن فرد بیمار بیرون زده و در این صورت احتمال بروز عفونت (مثانه، رحم، دهانه رحم) و بواسیر می باشد.

تشخیص افتادگی مثانه

افتادگی مثانه با آنالیز سابقه پزشکی و معاینه لگن قابل تشخیص است. پزشک می تواند تشخیص بدهد افتادگی مثانه تان تا چه حد جدی است و چه قسمت هایی از واژن تان دچار افتادگی شده است. سایر تست های تشخیصی برای آنالیز کف لگن نیز وجود دارند:

• سیستوسکوپی
• اورودینامیک یا نوار مثانه
• عکس با اشعه X
• سونوگرافی
• ام آر آی

افتادگی مثانه چگونه درمان می شود؟

کنترل

بعضی از خانم ها افتادگی مثانه دارند، اما علائمی که آزارشان دهد ندارند. اگر افتادگی مثانه تان برای تان درد سری ایجاد نکند و مجاری ادراری تان را مسدود ننماید، احتیاجی به درمان ندارید.

رفتار درمانی

رفتار درمانی برای افتادگی مثانه شامل تمرینات کگل (که به تقویت عضلات کف لگن یاری می نمایند)، فیزیوتراپی کف لگن و پساری (پساری دستگاهی است که داخل واژن قرار داده می شود تا مثانه را در جای خود نگه دارد) می شود.

دارو درمانی

دارو درمانی برای افتادگی مثانه شامل درمان جایگزین استروژن می شود. درمان جایگزین هورمون استروژن می تواند به بدن برای تقویت عضلات درون و اطراف واژن یاری کند. البته مصرف استروژن در افراد مبتلا به سرطان رحم یا سرطانم تخمدان ممنوع است. معمولا تخمدان ها پس از یائسگی فراوری استروژن را متوقف می نمایند و در نتیجه عضلات واژن ضعیف می شوند. در موارد خفیف افتادگی مثانه، استروژن ممکن است برای از بین بردن علائم افتادگی مثانه مانند ضعف عضلات واژن و بی اختیاری ادراری تجویز شود.

برای موارد شدیدتر افتادگی مثانه، استروژن درمانی همراه با درمان های دیگر به کار می رود. استروژن را می توان به صورت خوراکی به شکل قرص مصرف کرد یا کرم های حاوی استروژن را به کار برد. کرم تاثیر موضعی دارد و بر کل سیستم بدن تاثیر نمی گذارد. از این رو به نسبت قرص خوراکی، داروی بهتری است، اما مصرف استروژن به هر شکلی بدون تجویز و نظارت پزشک مجاز نیست. استعمال استروژن در ناحیه واژن و پیشاب به صورت موضعی می تواند در کاهش علائم تکرر ادرار و احتیاج فوری به ادرار کردن موثر باشد.

عمل جراحی افتادگی مثانه

هدف از عمل جراحی افتادگی مثانه، ترمیم بدن و بهبود علائم است. عمل جراحی افتادگی مثانه می تواند به وسیله واژن یا شکم انجام شود. ناحیه دچار افتادگی ترمیم شده و دیواره واژن برای محافظت از مثانه تقویت می شود که این تقویت با استفاده از بافت های خود فرد یا با استفاده از پیوند هایی انجام می شود که می توانند بیولوژیک (استفاده از دیگر بافت ها) یا مصنوعی (برای مثال مش) باشند. اگر فرد دچار بی اختیاری ادراری باشد این مشکل نیز اصلاح می شود. عمل جراحی افتادگی مثانه به روش های گوناگونی می تواند صورت بگیرد:

جراحی باز:

برش روی شکم انجام می شود.

جراحی کمتر تهاجمی:

برش های کوچک روی شکم ایجاد می شود.

لاپراسکوپی:

پزشک، ابزار های جراحی را به وسیله دیواره شکم جاگذاری می نماید.

عوارض عمل افتادگی مثانه

عوارض عمل افتادگی مثانه شامل موارد زیر هستند:

• خونریزی
• عفونت
• درد
• بی اختیاری ادراری
• برگشت افتادگی مثانه
• مسائلی در حین ادرار کردن
• آسیب به مثانه

درمان های جدید افتادگی مثانه

درمان هایی مانند تحریک الکتریکی و بیوفید بک نیز می توانند برای شناسایی و تقویت عضلات درون لگن به کار فرایند به ویژه در کسانی که تمرینات تقویت عضلات لگن در آن ها موثر نبوده است.

تحریک الکتریکی:

پزشک پروبی را بر روی عضلات مورد نظر در واژن یا در کف لگن قرار می دهد. پروب به دستگاهی متصل است که جریان های الکتریکی کمی را به عضلات منتقل می نماید که موجب انقباض عضلات می شوند. این انقباضات موجب تقویت عضلات می شود.

بیوفدبک:

سنسوری برای نظارت بر فعالیت عضله درون واژن و کف لگن به کار می رود. پزشک ممکن است تمریناتی را برای تقویت این عضلات توصیه کند. این تمرینات می تواند به تقویت عضلات برای کاهش و از بین بردن علائم مرتبط با افتادگی مثانه یاری نمایند و پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا این تمرینات برای عضلات مورد نظر مفید هستند یا خیر.

چگونه از افتادگی مثانه جلوگیری کنید؟

• برای پیشگیری از افتادگی مثانه، داشتن رژیم غذایی پُرفیبر و مصرف روزانه مایعات فراوان می تواند احتمال یبوست را کاهش بدهد. فشار آوردن به بدن و زور زدن هنگام مدفوع کردن کار درستی نیست. زنانی که دچار یبوست های مکرر هستند باید این عارضه را درمان نمایند تا احتمال افتادگی مثانه را به حداقل برسانند.
• بلند کردن اجسام سنگین نیز یکی از ریسک فاکتور های افتادگی مثانه است که باید از آن خودداری کنید.
• چاقی نیز ریسک فاکتور دیگری برای افتادگی مثانه است. کنترل وزن به شما یاری خواهد نمود از افتادگی مثانه پیشگیری کنید.
• تمرین کگل برای تقویت عضلات کف لگن و جلوگیری از افتادگی مثانه. ابتدا باید با متوقف کردن ادرارتان، عضلات لگن تان را پیدا کنید.

قبل از انجام ورزش کگل، مهم است که عضلات لگنی تان را پیدا کنید. این ها عضلاتی هستند که کف لگن تان را شکل می دهند. شایع ترین راه برای پیدا کردن آن ها متوقف شدن در وسط ادرار است. این انقباض یک حرکت پایه ای در ورزش کگل است. عضلات را رها کنید و به ادرارتان ادامه دهید تا بهتر بفهمید که آن عضلات کجا قرار دارند. فقط یادتان باشد که اگر مشکل پزشکی دارید که ممکن است مانع انجام ورزش کگل به صورت ایمن شود، قبل از آغاز با یک پزشک مشورت کنید.

متوقف کردن ادرار را به صورت یک عادت در ورزش منظم کگل انجام ندهید. انجام کگل در هنگام ادرار می تواند نتیجه معکوس دهد و عضلات را ضعیف تر کند.

اگر هنوز در پیدا کردن عضلات کگل تان مشکل دارید، انگشت تان را داخل واژن تان نموده و عضلات تان را منقبض کنید.

باید احساس کنید که عضلات تان منقبض می شوند و کف لگن تان بالا می آید. عضلات تان را رها کنید و احساس خواهید کرد که کف لگن دوباره به جای خود بازمی شود. قبل از این که انگشت تان را داخل واژن کنید، مطمئن شوید که انگشت تان تمیز است.

قبل از آغاز تمرین کگل مثانه خود را خالی کنید

این مسئله مهم است. نباید ورزش کگل را با مثانه پر یا مثانه ای که قسمتی از آن پر است انجام دهید، زیرا ممکن است احساس درد و همچنین تراوش داشته باشید. قبل از آغاز تمرین های معمول تان مثانه تان را آنالیز کنید تا بتوانید این ورزش را تا حد امکان به طور موثر انجام دهید.

فقط روی عضلات کف لگن تان تمرکز کنید

در ورزش کگل فقط باید روی این عضلات تمرکز کنید، پس باید از انقباض سایر عضلات مانند باسن، ران یا شکم برای دریافت نتیجه بهترپرهیز کنید. برای یاری به انقباضات تان و موثر بودن حرکات، حتما در هر سِت کگل، در عوض نگه داشتن نفس تان، دم و بازدم انجام دهید. این کار به شما یاری می نماید که آرام شوید و بهترین نتیجه را از ورزش کگل کف لگن تان بگیرید.

یک راه برای آرام نگه داشتن عضلات این است که یک دست خود را روی شکم تان بگذارید تا مطمئن شوید شکم تان را منقبض نمی کنید. اگر بعد از انجام یک ست تمرین کگل، کمر یا شکم تان درد گرفت یعنی این ورزش را به درستی انجام نمی دهید.

در یک شرایط راحت قرار بگیرید

می توانید این ورزش را با نشستن روی یک جایگاه یا دراز کشیدن روی زمین انجام دهید. مطمئن شوید عضلات باسن و شکم تان منقبض نباشند. اگر دراز کشیده اید باید پشت تان صاف روی زمین، دستهای تان کنارتان و زانوهای تان کنار هم، خم و بالا باشند. سرتان را نیز پایین نگه دارید تا از کشیده شدن گردن تان خودداری کنید.

تمرین کگل را چگونه انجام دهید

عضلات کف لگن تان را به مدت 5 ثانیه منقبض کنید. زمانی که تازه آغاز به انجام این ورزش می کنید این تمرین عالی است. نباید با منقبض نگه داشتن این عضلات به مدت طولانی به آن ها فشار زیادی وارد کنید. حتی اگر 5 ثانیه نیز طولانی است می توانید با انقباض برای 3-2 ثانیه آغاز کنید.

حالا عضلات تان را به مدت 10 ثانیه رها کنید. به طور ایده آل، همواره باید بعد از تکرار این تمرین به عضلات کف لگن تان یک استراحت 10 ثانیه ای بدهید. این کار به آن ها زمان کافی برای آرام بودن و جلوگیری از فشار زیاد می دهد. قبل از آغاز تکرار دوباره این ورزش تا 10 بشمرید.

این تمرین را 10 بار تکرار کنید. این می تواند 1 ست کگل در نظر گرفته شود. اگر با انقباض این عضلات برای 5 ثانیه آغاز نموده اید پس آن ها را 5 ثانیه منقبض و 10 ثانیه رها کنید و 10 بار این تمرین را تکرار کنید. این کار برای 1 بار تمرین کگل باید کافی باشد و باید 4-3 بار در روز و نه بیشتر، همین ست 10 تایی را انجام دهید.

منبع: urologyhealth

منبع: برترین ها