علت شگفت انگیز رشد ارتفاع کوه اورست: تعامل شگرف طبیعت - مجله دور زمین

فرسایش رودخانه ای؛ نیرویی در پشت صحنه

بر اساس پژوهشی که در Nature Geoscience منتشر شده است، فرایند فرسایش ناشی از رودخانه های آرون و کوسی (Arun و Kosi) نه تنها باعث شکل دهی به دره های بزرگ در اطراف اورست شده، بلکه در افزایش ارتفاع این قله نیز نقش مهمی ایفا نموده است. این فرایند طی 89 هزار سال گذشته حدود 50 متر (164 فوت) به ارتفاع اورست افزوده است.

بازگشت ایزواستاتیک چیست و چگونه عمل می نماید؟

بازگشت ایزواستاتیک (Isostatic Rebound) یکی از پدیده های زمین شناختی است که در آن، زمین پس از کاهش وزنی که روی آن وارد می گردد، به سمت بالا حرکت می نماید. به زبان ساده، می توان آن را به قایقی تشبیه کرد که وقتی وزنش سبک تر می گردد، بیشتر روی سطح آب می ایستد. در خصوص کوه اورست، فرسایش گسترده زمین به وسیله رودخانه ها باعث سبک تر شدن وزن پوسته زمین شده و این کاهش وزن، به بالا رفتن ارتفاع اورست یاری نموده است.

رودخانه هایی که قله ها را بلندتر می نمایند

رودخانه آرون که در شرق اورست جریان دارد، یکی از تأثیرگذارترین عوامل در این فرایند است. حدود 89 هزار سال پیش، این رودخانه با سیستم رودخانه ای کوسی ادغام شد، فرایندی که دانشمندان آن را دزدی زهکش (Drainage Piracy) می نامند. این ادغام توان فرسایشی رودخانه ها را افزایش داد و باعث شد وزن بیشتری از پوسته زمین کاسته گردد. در نتیجه، نه تنها اورست بلکه قله های مجاور مانند لووتسه و ماکالو (Lhotse و Makalu) نیز تحت تأثیر این نیروها قرار گرفته و ارتفاع بیشتری پیدا کردند.

چرا اورست همچنان در حال رشد است؟

داده های GPS نشان می دهند که اورست و قله های هم جوار آن هر سال حدود دو میلی متر رشد می نمایند. اگرچه این اندازه کوچک به نظر می رسد، اما در بازه های زمانی هزاران ساله تأثیر چشم گیری می گذارد. این رشد نشان می دهد که نرخ بازگشت ایزواستاتیک بیشتر از مقدار فرسایش است، به همین علت ارتفاع کوه همچنان در حال افزایش است.

تأثیر توپوگرافی و شرایط خاص منطقه

یکی از ویژگی های خاص منطقه، نحوه جریان رودخانه ها است. رودخانه آرون در ارتفاعات بالاتر جریان دارد، در حالی که رودخانه کوسی به سرعت به ارتفاعات پایین تر سرازیر می گردد. این تغییرات شدید ارتفاع در مسیر رودخانه ها، تأثیر زیادی بر فرسایش و شکل دهی چشم انداز منطقه داشته است. این ویژگی توپوگرافی خاص بعلاوه علت تفاوت ارتفاع میان اورست و دیگر قله های هیمالیا است.

تاریخچه زمین شناختی هیمالیا

رشته کوه هیمالیا حدود 50 میلیون سال پیش، به علت برخورد صفحه هند با صفحه اوراسیا شکل گرفت. این برخورد بزرگ باعث شد که زمین به طور پیوسته به سمت بالا حرکت کند و قله هایی مانند اورست به وجود بیایند. اما این تنها بخشی از داستان است. فرایند بازگشت ایزواستاتیک ناشی از فرسایش، لایه ای دیگر از پیچیدگی را به این داستان اضافه نموده و نشان داده است که چگونه نیروهای مختلف طبیعت می توانند با هم کار نمایند.

نکات فرهنگی و نمادین اورست

کوه اورست تنها به خاطر ارتفاعش برجسته نیست، بلکه جایگاه مهمی در فرهنگ های محلی و جهانی دارد. برای جوامع محلی مانند شرپاها، این کوه مقدس است و در سطح جهانی، نماد چالشی بزرگ برای انسان ها به شمار می آید. اورست یادآور کوشش، استقامت و میل انسان برای فراتر رفتن از محدودیت های خود است.

جمع بندی: پویایی زمین در عمل

کوه اورست مثالی زنده از پویایی زمین است. این کوه نشان می دهد که حتی بلندترین و به ظاهر ثابت ترین نقاط زمین نیز تحت تأثیر فرایندهای طبیعی تغییر می نمایند. تعامل میان فرسایش و بازگشت ایزواستاتیک نشان دهنده قدرت طبیعت در شکل دهی به جهان ماست.

اورست همچنان به رشد خود ادامه می دهد و به ما یادآوری می نماید که زمین نه تنها یک سیاره زنده، بلکه مکانی است که همواره در حال تغییر و تحول است.

این نوشته ها را هم بخوانید

• کوتاه ترین تست IQ جهان؛ آیا از 80 درصد جمعیت باهوش تر هستید؟

  4 آذر 1403

• کیا اسپورتیج 2026؛ شاهکار تازه کیا در طراحی، عملکرد و فناوری

  4 آذر 1403

• آیا ایستادن طولانی مدت در محل کار همواره مفید است؟

  4 آذر 1403

• انیمیشن خاطرات یک حلزون Memoir of a Snail - قصه ای از تنهایی، عشق و پیچیدگی زندگی

  4 آذر 1403

• ماوس سه کاره کانن؛ نوآوری فراموش نشدنی از 2009

  4 آذر 1403

• ساعت افسانه ای ماری آنتوانت؛ شاهکاری بی همتا در تاریخ ساعت سازی

  4 آذر 1403

منبع

thebrightersideمنبع: یک پزشک